Πολιτική
Εισαγωγή
Η Πολιτική Βιβλιογραφικής Επεξεργασίας Τεκμηρίων των Συλλογών (εφ’ εξής Πολιτική) της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) έχει ως σκοπό να περιγράψει τις βασικές αρχές που διέπουν τις καλές πρακτικές περιγραφής του υλικού των συλλογών της.
Η ΕΒΕ αποτελεί βάσει νόμου (ν. 3129/2003 όπως ισχύει με τον ν. 4452/2017) τον θεματοφύλακα της δημοσιευμένης, γραπτής, προφορικής, οπτικής και ψηφιακής κληρονομιάς της Ελλάδας. Σκοπός της είναι ο εντοπισμός, η συγκέντρωση, η οργάνωση, η περιγραφή και η διαφύλαξη στο διηνεκές τεκμηρίων του ελληνικού πολιτισμού και της πρόσληψής του διαχρονικά, καθώς και σημαντικών αντιπροσωπευτικών τεκμηρίων της πνευματικής παραγωγής του ανθρώπου και η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης σε αυτά, με γνώμονα την ελευθερία της γνώσης, της πληροφόρησης και της έρευνας.
Η ΕΒΕ παρακολουθεί τις εξελίξεις στο χώρο, αξιολογεί τα νέα πρότυπα και εξετάζει την υιοθέτησή τους με γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση του σκοπού και των στόχων της.
Η Πολιτική της ΕΒΕ συμμορφώνεται με τις Διεθνείς Αρχές Καταλογογράφησης (International Cataloguing Principles) με στόχο:
- Την ανάδειξη των κατάλληλων εργαλείων και προτύπων βιβλιογραφικής επεξεργασίας των τεκμηρίων
- Τις ροές διεκπεραίωσης των εργασιών βιβλιογραφικής επεξεργασίας των τεκμηρίων
- Την επιλογή των σημείων πρόσβασης και των κατάλληλων μεταδεδομένων κατά τη βιβλιογραφική επεξεργασία των τεκμηρίων, όπως τίτλος, δημιουργός και θέμα
Επιπλέον, καθορίζει το πλαίσιο των γενικών αρχών, των κατευθυντήριων γραμμών και των οδηγιών με σκοπό να χρησιμοποιηθεί από το προσωπικό της ΕΒΕ αλλά και από τις βιβλιοθήκες της χώρας ως οδηγός βιβλιογραφικής επεξεργασίας.
Πολιτική Βιβλιογραφικής Επεξεργασίας Συλλογών
Η βιβλιογραφική επεξεργασία των συλλογών της ΕΒΕ καλύπτει, ταυτόχρονα:
- Την εκ της θέσεως υποχρέωση της ΕΒΕ να λειτουργεί ως το Εθνικό Βιβλιογραφικό και Καταλογογραφικό Κέντρο της χώρας. Για την Εθνική Βιβλιογραφία, βλ. τη σχετική πολιτική.
- Την εκ της φύσεως υποχρέωση της ΕΒΕ να προσφέρει στους χρήστες της πληροφορίες για τις συλλογές της μέσω ενός ή περισσότερων καταλόγων.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Πολιτική της ΕΒΕ αποτυπώνεται στις παρακάτω αρχές: Μοναδικός προσδιορισμός των τεκμηρίων και των βιβλιογραφικών οντοτήτων που σχετίζονται με αυτά.
- Επαρκής περιγραφή των τεκμηρίων και των συλλογών ώστε να διευκολύνεται η ανάκτησή τους και η χρήση του καταλόγου.
- Ορθολογική χρήση των διαθέσιμων πόρων για την επαρκή περιγραφή των τεκμηρίων.
- Αξιοποίηση των σύγχρονων προτύπων βιβλιογραφικής επεξεργασίας σε όλες τις συλλογές τεκμηρίων.
- Διαλειτουργικότητα των μεταδεδομένων μεταξύ διαφορετικών συστημάτων και βιβλιοθηκών με έμφαση στην επαναχρησιμοποίησή τους.
- Ενσωμάτωση μεταδεδομένων που έχουν δημιουργήσει τρίτοι (π.χ. εθνικές βιβλιοθήκες του εξωτερικού) για τις εγγραφές ξένων τεκμηρίων και καθιερωμένων όρων, εφόσον αυτό είναι εφικτό.
- Σύνταξη εθνικών καταλόγων, όπως ο κατάλογος Εθνικής Βιβλιογραφίας και o κατάλογος Καθιερωμένων Όρων.
- Συνεργασία με βιβλιοθήκες για τη δημιουργία μεταδεδομένων και τον διαμοιρασμό τους.
- Συμβολή στη δημιουργία και αποτελεσματική λειτουργία του Εθνικού Συνεργατικού Καταλόγου.
- Εκπροσώπηση της ΕΒΕ σε διεθνείς και εθνικές επιτροπές και επιστημονικές συναντήσεις για θέματα προτύπων.
- Συμβολή στην εκπαίδευση επαγγελματιών της βιβλιοθηκονομικής κοινότητας σχετικά με τα πρότυπα περιγραφής τεκμηρίων και την υποστήριξη των βιβλιοθηκών της χώρας.
Πλαίσιο εφαρμογής Πολιτικής
Η πολιτική καταλογογράφησης της ΕΒΕ αφορά το σύνολο των έντυπων και ψηφιακών τεκμηρίων των συλλογών της και εφαρμόζεται από το αρμόδιο τμήμα επεξεργασίας τεκμηρίων.
Η ΕΒΕ έως και τον Ιούλιο του 2022 χρησιμοποιούσε τη διάταξη UNIMARC ενώ πλέον αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχει η διάταξη MARC21, οι κανόνες RDA και η χρήση μοναδικών προσδιοριστών σε επιλεγμένα πεδία.
Αναθεώρηση
Η παρούσα πολιτική θα εξετάζεται και θα αναθεωρείται τουλάχιστον κάθε τρία (3) χρόνια από την ημερομηνία εφαρμογής της.